चांद्रयान-३ ही भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) ची तिसरी चंद्र शोध मोहीम आहे. हे 14 जुलै 2023 रोजी भारतातील श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रातून प्रक्षेपित करण्यात आले. या मोहिमेमध्ये चांद्रयान-2 प्रमाणेच लँडर आणि प्रज्ञान रोव्हरचा समावेश आहे, परंतु त्याला ऑर्बिटर नाही. त्याचे प्रोपल्शन मॉड्यूल कम्युनिकेशन रिले उपग्रहासारखे वागते.
चांद्रयान-3 चा मुख्य उद्देश चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर लँडर आणि रोव्हर सॉफ्ट-लँड करणे आहे. दक्षिण ध्रुव शास्त्रज्ञांसाठी विशेष रुचीचा आहे कारण तो पाण्याच्या बर्फाने समृद्ध असल्याचे मानले जाते. लँडर चंद्राच्या पृष्ठभागाचा आणि वातावरणाचा अभ्यास करण्यासाठी कॅमेरा, स्पेक्ट्रोमीटर आणि मॅग्नेटोमीटरसह अनेक उपकरणे घेऊन जाईल.
रोव्हर चंद्राच्या पृष्ठभागाचा अभ्यास करण्यासाठी ड्रिल आणि स्पेक्ट्रोमीटरसह अनेक उपकरणे देखील घेऊन जाईल. चांद्रयान-3 च्या यशामुळे चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर अंतराळयान सॉफ्ट-लँड करणारा भारत हा पहिला देश ठरेल. भारताच्या अंतराळ कार्यक्रमातही हे एक मोठे पाऊल ठरेल आणि चंद्राविषयीची आपली समज वाढवण्यास मदत होईल.
वैज्ञानिक उद्दिष्टांव्यतिरिक्त, चांद्रयान-3 चे अनेक तांत्रिक उद्दिष्टे देखील आहेत. यामध्ये चंद्र लँडिंग आणि रोव्हर ऑपरेशनसाठी नवीन तंत्रज्ञानाची चाचणी घेणे आणि खोल जागेत अंतराळ यानाशी संवाद साधण्यासाठी नवीन पद्धती विकसित करणे समाविष्ट आहे.
चांद्रयान-3 चे यश भारतासाठी एक मोठी उपलब्धी असेल आणि एक अग्रगण्य अंतराळ देश म्हणून त्याची प्रतिष्ठा वाढवण्यास मदत होईल. हे जागतिक अंतराळ समुदायाला चालना देणारे ठरेल आणि शास्त्रज्ञ आणि अभियंत्यांच्या भावी पिढ्यांना प्रेरणा देण्यास मदत करेल.
